Depresja mężczyzn. Nietypowe objawy i psychoterapia

"BoJack Horseman" to serial animowany, który – pod maską czarnego humoru i antropomorficznych postaci – mówi więcej o psychice człowieka niż niejeden dramat psychologiczny. To opowieść o sławie, pustce, samotności i... cierpieniu, którego nie da się przykryć uśmiechem. Przede wszystkim jednak BoJack Horseman to poruszający obraz depresji i uzależnień, wolny od uproszczeń i banałów.

BoJack: bohater, który nie chce być bohaterem

BoJack to były gwiazdor sitcomu z lat 90., który pozornie ma wszystko – pieniądze, dom w Hollywood i sławę. Ale wewnątrz to człowiek (a raczej koń) pogrążony w bólu, nadmiernym samokrytycyzmie i nałogach. Autorzy serialu ani nie próbują go „naprawić” ani nie dają prostych odpowiedzi. Pokazują za to, że depresja nie ma jednej twarzy, a uzależnienie może być objawem głębszych problemów.

Depresja nie zawsze wygląda tak, jak myślisz

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że BoJack nieźle sobie radzi – spotyka się z ludźmi, pracuje, żartuje. Równocześnie doświadcza głębokiego smutku, pustki i braku sensu. Serial świetnie pokazuje, że depresja nie zawsze oznacza leżenie w łóżku i płacz. Czasem to ciągłe poczucie bezwartościowości, autodestrukcyjne decyzje i pozornie „normalne” życie.

W gabinecie często rozmowa zaczyna się od podbnych słów: „Nie wyglądam na faceta z depresją, ale…”. To „ale” często otwiera drzwi do rozmowy o trudnościach, które niekiedy nawet trudno nazwać.

Uzależnienie to niekiedy ucieczka, a nie wybór

BoJack nie sięga po alkohol i narkotyki „dla towarzystwa”, ale tak naprawdę z głębokiej, choć niszczącej potrzeby – żeby zagłuszyć myśli, emocje, wspomnienia. Serial pokazuje mechanizm błędnego koła: im więcej cierpienia, tym więcej ucieczki, a im więcej ucieczki – tym więcej cierpienia.

Nie ma tu – do czego przywykliśmy w innych filmach – „złego bohatera”, który się stacza. Jest człowiek (a raczej koń, jak już wcześniej wspominałem) w bólu, który nie potrafi już funkcjonować inaczej.

Warto wiedzieć: Uzależnienie często współwystępuje z depresją, lękami, traumą.

Trudne dzieciństwo i długie cienie przeszłości

Relacja BoJacka z matką (i ojcem) to podręcznikowy przykład emocjonalnego zaniedbania. Brak miłości, wsparcia, ciągła krytyka – to wszystko ukształtowało jego obraz siebie. Serial nie usprawiedliwia jego błędów, ale pomaga zrozumieć, skąd się wzięły.

To ważny przekaz: Twoja przeszłość nie musi cię definiować. Niekiedy warto ją zrozumieć, żeby łatwiej uwolnić się od życia w jej cieniu.

4. Zmiana to proces, nie moment

Jednym z najbardziej poruszających wątków serialu są podejmowane przez BoJacka próby zmienienia się. Czasem nieudolnie, czasem egoistycznie, ale cały czas próbuje, choć nie zawsze mu to wychodzi. Bo psychiczna zmiana to nie wielka i nagła przemiana z dnia na dzień. To seria drobnych kroków, czasem cofnięć, upadków i powrotów. I potem znów kolejnych małych kroków.

Dla zainteresowanych:

Fanom serialu oraz badań naukowych nad kulturą popularną polecam dwa opracowania:

1. W pierwszym Poorvy Parashar z New York University analizuje serial BoJack Horseman z perspektywy psychologii i filozofii egzyzstencjalnej. Pokazuje związek przedstawionych w serialu problemów depresji, uzależnień i traumatycznych przeżyć ze zmaganianiem się bohaterów serialu z egzystencjalnymi pytaniami o sens i cel życia. Unika stereotypów, podkreślając to, co wszyscy wiemy – poczucie pustki w życiu czy trudności w relacjach potrafią nam towarzyszyć niezależnie od zewnętrznych sukcesów.

Źródło: Poorva Parashar, Bojack Horseman and Mental Health : An Academic Exploration of Existentialist Themes

https://www.researchgate.net/publication/341489156_Bojack_Horseman_and_Mental_Health_An_Academic_Exploration_of_Existentialist_Themes

2. Drugi tekst – autorstwa Asmity Singh to przedstawienie serialu z perseptkywy dobrostanu psychicznego oraz analiza tego, jak depresja, lęk, zaburzenia osobowości albo PTSD (syndrom stresu pourazowego) są związane z poszukiwaniem sensu życia wśród młodych dorosłych. Przedstawia również sposób, w jaki serial pomagał pokoleniu milenialsów w lepszych rozumieniu współczesnych problemów psychicznych i egzystencjalnych.

Źródło: Asmita Singh, "Bojack Horseman's Existentialism and the Nuances of Representation of Mental Health"

https://www.academia.edu/77059237/Bojack_Horsemans_Existentialism_and_the_Nuances_of_Representation_of_Mental_Health

CZEGO SERIAL BoJACK HORSEMANN UCZY NAS O DEPRESJI I UZALEŻNIENIU